Żydowskie Stowarzyszenie Wydawnicze. JPS Hebrew-English Tanakh: the traditional Hebrew text and the new JPS translation. Philadelphia: Jewish Publication Society, 2003.

Żydowskie przywiązanie do Ziemi Izraela, podobnie jak Judaizm, ewoluowało na przestrzeni dziejów i ulegało zmianom pod wpływem środowiska oraz czasu i miejsca. Przymierza zawarte pomiędzy Bogiem i narodem żydowskim, zgodnie z zapisem w Biblii, przedstawione tutaj, ujawniają pochodzenie tych zmian, pozwalając je lepiej zrozumieć. Podobnie jak ludzie zmieniali się z niewielkiego klanu przodków do narodu posiadającego prawo, tak też ich związek z Bogiem i ziemią ulegał zmianom. Dziewięć przymierz może zostać podzielonych na dwie sekcje: z przed i po wygnaniu z Egiptu i otrzymaniem prawa na Synaju.

Pięć pierwszych przymierzy, wszystkie z Księgi Rodzaju, przedstawiają “triadyczny” związek między Bogiem, narodem i ziemią. W przymierzach tych, obietnice złożone przez Boga patriarchom Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi zostały przedstawione jako bezwarunkowe i wieczne: ich potomstwo będzie żyło w ziemi, korzystając z dobrodziejstw, które Bóg im obiecał, a mianowicie, że staną się liczni i że będą błogosławieni przez inne narody (lub, że inne narody będą błogosławione przez nich).

Po wyjściu z Egiptu a następnie otrzymaniu prawa na Synaju, przejście społeczeństwa do statusu narodu wymagało innego rodzaju porozumienia, koncentrującym się na czymś innym. Kiedyś w tle istniały prawa mające na celu utrzymanie spójności wśród narodu, które wyznaczały ich postępowanie, życie w ziemi nie jest przedstawione jako bezwarunkowa obietnica. Początek w Księdze Wyjścia, ukazuje inne, tragiczne przymierze między Bogiem, narodem i Prawem (lub Torą). W tych przymierzach, utrzymanie ziemi jest uzależnione od przestrzegania prawa, które Bóg dał narodowi. Zamiast być istotną częścią przymierza, obecność w ziemi staje się jedną z nagród nowej triady: dopóki ludzie pozostają wierni Bogu i prawu, pozostaną oni w ziemi. Jeśli znajdą się oni na wygnaniu, będzie to kara za nieprzestrzeganie prawa a ich powrót do ziemi będzie uzależniony od powrotu do przestrzegania przepisów prawa.

W triadach tych, ziemia stanowi centralny punkt przymierza między Bogiem a narodem. Życie w ziemi jest czymś pozytywnym a wygnanie oznacza boski gniew. O ile życie w ziemi jest uzależnione od przestrzegania prawa, to Bóg i tak nigdy nie opuści narodu. Jest to proces łączenia odwiecznego przymierza patriarchalnego z warunkowym aspektem przymierzy, które zostały zawarte po Synaju. Obietnica pokuty i szansa powrotu do Bożego prawa ukazuje odwieczną możliwość powrotu do kraju: ziemia jest areną, na której rozgrywa się przymierze zawarte na Synaju.

Zmiana ta została potwierdzona w okresie po zniszczeniu Pierwszej Świątyni w 586 r. p.n.e. przez Babilończyków. Żydzi stanęli w obliczu kryzysu związanego z wygnaniem i przetrwaniem poza krajem, a ich powrót do kraju w niedługim czasie zatwierdzony przez Persów uprawomocnił ich przymierze z Bogiem – powrót zawsze jest możliwy. W okresie Drugiej Świątyni, ziemia stała się ośrodkiem nowej wyłaniającej się Diaspory, która rozwinęła się w imperiach perskim, greckim i rzymskim. Żydzi na całym Bliskim Wschodzie, postrzegali ziemię, zwłaszcza Jerozolimę i jej świątynię, jako ojczyznę i pierworództwo, pomimo że mieszkali gdzie indziej. Po zniszczeniu Drugiej Świątyni w 70 roku n.e., pierwszą reakcją większości Żydów było traktowanie tego wydarzenia jako przykładu przymierzy biblijnych, gdzie tymczasowe wygnanie i powrót są nieuchronne.

Ale wydarzenia, które miały miejsce w II w. n.e. wymusiły wprowadzenie kolejnej zmiany w ideologii, takiej, która będzie trwała do momentu pojawienia się ruchu syjonistycznego w XIX wieku. Seria nieudanych powstań przeciwko Rzymianom, których celem było odzyskanie zajętych terenów, osłabiły wiarę, że powrót do kraju może wkrótce nadejść, jak to miało miejsce w przeszłości. W szczególności upadek powstania Bar Kochby z lat 132-35 n.e., w którym według źródeł rzymskich, 580 tys. Żydów zginęło w walce oraz zdewastowane zostały tereny, wpłynęło na zmianę podejścia do tej kwestii. Po tej wielkiej tragedii, rabini zmienili swoje stanowisko wobec kwestii Ziemi Izraela, przekształcając go w przedmiot mesjańskiej nadziei. Podkreślali oni zarówno duchowy związek Żydów z ziemią oraz powrót, który nastąpi za sprawą cudownej, boskiej interwencji. Ta utopijna wizja była jak zawsze uzależniona od przestrzegania przez Żydów przepisów Tory. Ten nacisk na ludzką inicjatywę jest zgodny z czterema ostatnimi przymierzami biblijnymi, które zostały poniżej przedstawione, a które zdominowały żydowską liturgię i modlitwy.

Przekonanie, że powrót do Izraela był uzależniony wyłącznie od przestrzegania prawa żydowskiego, stał się również centralnym punktem sprzeciwu wielu religijnych Żydów wobec ruchu syjonistycznego. Opierając się na przymierzach zawartych po Synaju oraz ideologicznej przemianie rabinów w I i II wieku, religijni Żydzi stali w opozycji do koncepcji powrotu do kraju, w oparciu o ludzkie działania oraz aby niereligijni Żydzi mogli do kraju powrócić. W rzeczywistości dziewiętnastowieczny syjonizm z powodzeniem przyciągnął przede wszystkim świeckich Żydów; stanowili oni demograficzną i ideologiczną podstawię dla rozwoju nowoczesnego syjonizmu i państwa Izrael. 

Ken Stein, styczeń 2015

  1. Księga Rodzaju 12:1-3

Pan rzekł do Abrama: „Wyjdź z twojej ziemi rodzinnej i z domu twego ojca do kraju, który ci wskażę. Uczynię bowiem z ciebie wielki naród, będę ci błogosławił i twoje imię rozsławię: staniesz się błogosławieństwem. Będę błogosławił tym, którzy tobie błogosławić będą, a tym, którzy tobie będą złorzeczyli, i Ja będę złorzeczył. Przez ciebie będą otrzymywały błogosławieństwo ludy całej ziemi”.

  1. Księga Rodzaju 12:7

Pan, ukazawszy się Abramowi, rzekł: „Twojemu potomstwu oddaję właśnie tę ziemię”. I Abram zbudował tam ołtarz dla Pana, który mu się ukazał. 

  1. Księga Rodzaju 13:14-17

Po odejściu Lota Pan rzekł do Abrama: „Spójrz przed siebie i rozejrzyj się z tego miejsca, na którym stoisz, na północ i na południe, na wschód i zachód, cały ten kraj, który widzisz, daję tobie i twemu potomstwu na zawsze. Twoje zaś potomstwo uczynię licznym jak pył ziemi; jeśli ktoś może policzyć pył ziemi, policzone też będzie twoje potomstwo. Wstań i przejdź ten kraj wzdłuż i wszerz: tobie go oddaję”.

  1. Księga Rodzaju 26:1-5

Gdy w kraju nastał głód […] Izaak powędrował do Abimeleka, króla filistyńskiego, do Geraru. Ukazał mu się bowiem Pan i rzekł: „Nie idź do Egiptu; zatrzymaj się w tym kraju, który ci wskażę. Zamieszkaj w tym kraju, a Ja będę z tobą, będę ci błogosławił; tobie i twemu potomstwu oddam wszystkie te ziemie i dotrzymam przysięgi, którą dałem twojemu ojcu, Abrahamowi. Rozmnożę potomstwo twe jak gwiazdy na niebie oraz dam twojemu potomstwu wszystkie te ziemie, a wszystkie ludy ziemi będą sobie życzyć szczęścia [takiego, jakie jest udziałem] twego potomstwa – dlatego że Abraham był Mi posłuszny – przestrzegał tego, co Mu poleciłem: Moich nakazów, Moich praw i Moich pouczeń”.

  1. Księga Rodzaju 28:13-15

A oto Pan stał obok niego [Jakuba] i powiedział: „Ja jestem Pan, Bóg twojego ojca Abrahama i Bóg Izaaka: ziemię, na której leżysz, oddaję tobie i twemu potomstwu. A potomstwo twe będzie tak liczne jak proch ziemi; ty zaś rozprzestrzenisz się na zachód i na wschód, na północ i na południe. Wszystkie plemiona ziemi otrzymają błogosławieństwo przez ciebie i przez twych potomków. Pamiętaj, Ja jestem z tobą: będę cię strzegł, gdziekolwiek się udasz; a potem sprowadzę cię do tego kraju. Bo nie opuszczę cię, dopóki nie spełnię tego, co ci obiecuję”. 

  1. Księga Wyjścia 19:3-6

Mojżesz wszedł wtedy na górę do Boga. A Pan zawołał na niego z góry i powiedział: «Tak powiesz domowi Jakuba i to oznajmisz Izraelitom: wyście widzieli, co uczyniłem Egipcjanom, jak niosłem was na skrzydłach orlich i przywiodłem was do Mnie. Teraz, jeśli pilnie słuchać będziecie głosu mego i strzec mojego przymierza, będziecie szczególną moją własnością pośród wszystkich narodów, gdyż do Mnie należy cała ziemia, a wy będziecie Mi królestwem kapłanów i ludem świętym”.

  1. Księga Kapłańska 18:24-30

Tymi wszystkimi rzeczami się nie plugawcie, bo tymi wszystkimi rzeczami plugawiły się narody, które wypędzam przed wami. Także i ziemia stała się nieczysta; ukarałem ją więc za jej winę, a ziemia wypluła swoich mieszkańców. Strzeżcie więc Mojego prawa i wyroków Moich, nie czyńcie nic z tych obrzydliwości, nie czyńcie ich ani tubylcom, ani przybyszom osiadłym wśród was; bo wszystkie te obrzydliwości czynili mieszkańcy ziemi, którzy byli przed wami, i ziemia została splugawiona. Ale was ziemia nie wyplunie z powodu splugawienia jej, tak jak wypluła naród, który był przed wami. Bo każdy, kto czyni jedną z tych obrzydliwości, wszyscy, którzy je czynią, będą wyłączeni spośród swojego ludu. Będziecie więc przestrzegać Mego zarządzenia, abyście nie dopuszczali się żadnego z obrzydliwych obyczajów, którymi się rządzono przed wami, abyście nie splugawili się przez nie: Ja jestem Pan, Bóg wasz!”

  1. Księga Kapłańska 26:40-45

Wtedy uznają [Izraelici] przestępstwo swoje i przestępstwo swoich przodków, to jest zdradę, którą popełnili względem Mnie, i to, że postępowali Mi na przekór. Wskutek tego Ja postępowałem na przekór im i zaprowadziłem ich do kraju nieprzyjacielskiego, ażeby upokorzyło się ich nieobrzezane serce i żeby zapłacili za swoje przestępstwo. Wtedy przypomnę sobie moje przymierze z Jakubem, przymierze z Izaakiem i przymierze z Abrahamem; i przypomnę sobie o kraju. Ale przedtem ziemia będzie opuszczona przez nich i będzie spłacać swoje szabaty przez to, że będzie spustoszona z ich winy, a oni będą spłacać swoje przestępstwo, ponieważ odrzucili Moje wyroki i brzydzili się Moimi prawami. Jednakże nawet wtedy, kiedy będą w kraju nieprzyjacielskim, nie odrzucę ich i nie będę się brzydził nimi do tego stopnia, żeby ich całkowicie zniszczyć i zerwać Moje przymierze z nimi, bo Ja jestem Pan, ich Bóg. Przypomnę sobie na ich korzyść o przymierzu z ich przodkami, kiedy wyprowadziłem ich z ziemi egipskiej na oczach narodów, abym był ich Bogiem. Ja jestem Pan! To są prawa, wyroki i pouczenia, które Pan ustanowił między sobą a Izraelitami na górze Synaj za pośrednictwem Mojżesza.

  1. Księga Powtórzonego Prawa 30:1-5

Kiedy się spełnią dla ciebie wszystkie te słowa – błogosławieństwo i przekleństwo, które ci obwieściłem; jeśli rozważysz je w swym sercu, będąc między wszystkimi narodami, do których Pan, Bóg twój, cię wypędzi – i jeśli wrócisz do Pana, Boga swego, będziesz słuchał Jego głosu we wszystkim, co ja ci dzisiaj rozkazuję, i ty, i synowie twoi z całego swego serca i z całej swej duszy, wówczas odwróci Pan, Bóg twój, twoje wygnanie i zlituje się nad tobą. Zgromadzi cię na nowo spośród wszystkich narodów, gdzie cię Pan, Bóg twój, rozproszył. Choćby twoi wygnańcy byli na krańcach świata, zgromadzi cię tam Pan, Bóg twój, i stamtąd cię zabierze. I sprowadzi cię Pan, Bóg twój, do ziemi, którą przodkowie twoi otrzymali w posiadanie, abyś ją odzyskał; uczyni cię szczęśliwym i rozmnoży cię bardziej niż twoich przodków.